Weinig monumenten spreken zo tot de verbeelding als de piramides van Gizeh in Egypte. Ze zijn bijna 5.000 jaar oud en van alle Zeven Wereldwonderen, staan alleen de piramides nog overeind. Genoeg reden dus om bij een bezoek aan Caïro de tocht naar de piramides te maken.
Als een geschiedenisliefhebber verslond ik boeken over het oude Egypte. Ik zou niet eens kunnen schatten hoeveel foto’s en video’s ik van deze bouwwerken gezien heb. Op de middelbare school maakte ik zelfs een keer een maquette ervan.
Dus toen ik in december naar Gizeh afzakte en mijn eerste glimp opving van de piramides, ging een kinderdroom in vervulling. Ik bereidde me voor op een forse teleurstelling. Hoe zou deze ervaring ooit op kunnen tegen de dromen uit mijn jeugd?
En toch was ik meteen onder de indruk, toen ik ze eindelijk in het echt zag. Voor de eerste keer een blik werpen op de piramides gaat gepaard met een soort gevoel van duizeligheid…
Een volle dag trok ik uit om zoveel mogelijk te zien van wat in feite 138 piramides zijn. Niet alleen het beroemde complex van Gizeh, maar ook de trappenpiramide van Djoser, de Unas-piramide, Bent-piramide en de Rode Piramide.
Deze dag was onvergetelijk, om zowel positieve als negatieve redenen:
Een goed begin is het halve werk, dus ik besloot om zo dicht mogelijk bij de piramides te overnachten in het Pyramid Loft Guesthouse. In de ochtend word je dan getrakteerd op het eerste zicht op de piramides bij daglicht. Ze zijn echt!
Veel toeristen klagen dat de stad Gizeh zo dicht tot aan de piramides is gegroeid, maar ik vind het juist wel speciaal. Zoals de manager van het hotelletje zei: "Het is best verbazingwekkend dat het levensonderhoud van zoveel mensen verbonden is met iets dat 5.000 jaar oud is."
De piramides van Gizeh zijn niet de enige bezienswaardigheid in de omgeving en ik had een gids ingehuurd om me rond te leiden. We begonnen met de verst gelegen plekken eerst. Het plan was om vlak voor zonsondergang terug te keren naar de hoofdattractie.
De eerste halte met mijn gids was de necropolis van Dahshur, die vanwege de rode steen ook wel de Rode Piramide genoemd wordt. Dit is de op twee na de grootste van Egypte! Een ticket kost je 60 Egyptische ponden (circa 3 euro).
De piramides van Gizeh zijn bijna 5.000 jaar oud, maar de Rode Piramide is nóg ouder - hij werd gebouwd door farao Snofroe, vader van de bouwer van het beroemdere drietal Cheops.
Met het ticket kun je de tombe bezoeken, maar de controleur vraagt wel om een fooi als je terug naar boven komt.
Afdalen in de piramide doe je via een smalle trap die een paar tientallen meters doorloopt tot je in een gang staat. Aan de voet van de trap, kon ik het licht aan het einde van de tunnel niet meer zien...
Je stapt vervolgens een prismavormige kamer in, die meer dan 10 meter hoog is. De muffe lucht die hier hangt, overviel me nogal.
De geur van schimmel was het ergste... Ik vond het maar moeilijk om adem te halen. Op zich is het natuurlijk niet verwonderlijk: de piramides zijn tombes, geen huizen. Die overigens voorzien zijn van iets jongere graffiti...
In het binnenste deel van de piramide vind je vooral smalle gangen en lege kamers. Grafrovers, ontdekkingsreizigers en museumonderzoekers hebben in de afgelopen decennia alles van waarde meegenomen. Desondanks blijft het spannend om hier binnen te staan - zeker in de grafkamer van de farao...
Het Dahshur-complex waar de Rode Piramide deel van uitmaakt, is om twee redenen van grote waarde. Ten eerste was het de begraafplaats voor hoge functionarissen van het Oude Egypte...
... en ten tweede was het ontwerp van de piramides relatief modern. De Rode Piramide was de eerste in Egypte die strakke, rechte zijdes had.
Bron: Digital Journal
De Knikpiramide van Snofroe ligt er in de buurt. Het was de eerste poging om zo'n strakke piramide te bouwen. Een deel ervan stortte in door het gebruik van grind en klei aan de voet.
Bron: Digital Journal
Het is fantastisch om deze piramides te bezoeken omdat het in Dahshur zo ongelofelijk stil en rustig is. En dat terwijl het nog geen 25 kilometer van Gizeh ligt.
Hier kom je voor dat beeld uit je jeugd (of althans mijn jeugd): van een piramide die oprijst uit de woestijn.
We vervolgen onze weg en rijden langs de Nijl. De weelderige natuur is prachtig en ik stond ervan te kijken dat er onderweg zoveel boerderijen en palmbomen te zien waren.
Onze rit voerde ons door meerdere kleine stadjes en de buitenwijken van Gizeh. De overgrote meerderheid van de Egyptenaren woont langs de Nijl en je krijgt dus een inkijkje in het dagelijks leven.
Memphis was onze volgende halte. Oud Egypte had hier zijn hoofdstad. Er staat een klein bezoekerscentrum, maar het gebied is vooral een openluchtmuseum.
Bron: Encyclopedia Britannica
Er zijn weinig echte ruïnes, maar het museum heeft uitstekende informatieborden. Een ticket kost 80 Egyptische ponden (3,80 euro).
Zoals veel plekken die ik in en om Gizeh bezocht, was het bijna helemaal leeg in Memphis. Jaren van instabiliteit, politieke veranderingen en terreuraanslagen hebben het Egyptische toerisme behoorlijk verstoord - en daarmee de economie.
Memphis heeft trouwens z'n eigen sphinx. Niet zo groot als die van Gizeh, maar wel beter bewaard gebleven. Het beeld is één van de weinige stukken van Memphis dat na al die jaren nog overeind staat.
Bron: Encyclopedia Britannica
Net als op andere plekken waar normaal gesproken veel toeristen komen, kwam ik de nodige souvenirverkopers tegen. Maar in tegenstelling tot sommige in het zuiden van Egypte, waren deze erg vriendelijk en niet al te opdringerig.
De blikvanger van Memphis is een beeld van Ramses II uit rood graniet. Hij kijkt met gespannen spieren en een scherpe blik neer op de stervelingen die aan zijn voeten staan.
Op de rechterhand van het beeld kun je een beetje rode verf zien zitten. Zoals de veel oude Egyptische beelden, was ook Ramses II ooit uitbundig beschilderd.
De necropolis van de stad, Saqqara, ligt niet ver buiten Memphis. Een ticket voor dit complex van gebouwen, monumenten en tombes kost 150 Egyptische ponden (circa 7,60 euro).
Het oudste volledig stenen gebouw in de wereldgeschiedenis staat hier: het grafcomplex van farao Djoser. Deze zuilen markeren de ingang.
De getrapte piramide van Djoser was ooit bijna 63 meter hoog. En omdat het het eerste gebouw volledig van steen was, geloven Egyptologen dat de bouw aantoont dat het toentertijd zeer voorspoedig ging met Egypte.
De rest van Saqqara is vrij groot. Je kunt meerdere uren besteden aan een verkenningstocht langs de monumenten.
Het Saqqara-complex is één van de beste plekken om een zogeheten mastaba te bekijken, de voorloper van de piramide. Dit is een rechthoekige tombe met hellende zijdes en een ondergrondse grafkamer.
Source: PlanetWare
Je kunt in de tombes afdalen om de hiërogliefen te bewonderen. Ik vond het prachtig om zo dichtbij te kunnen komen en te gissen wat het allemaal betekende.
Er hingen bordjes waarop stond dat je geen foto's mag maken, maar een bewaker smoesde dat hij voor een 'fooi' een oogje dicht zou knijpen.
De muren van de mastaba's staan vol met tekeningen die scènes uit het dagelijks leven uitbeelden.
Ook hier weer: rode verf. Die is zelfs nog origineel en toont aan hoe kleurrijk de wanden hier ooit moeten zijn geweest. Dit is een portret van Kagemni, een zogeheten vizier uit circa 2300 voor Christus. Zijn rol was vergelijkbaar met die van premier en hij was de rechterhand van farao Teti.
De tekeningen tonen mensen die dansen, jagen, offers brengen of kippen vetmesten.
De Grote Finale zat er eindelijk aan te komen. De Grote Piramide van Cheops. Eerst even een blik terug noordwaarts op Caïro. Helaas was het geen heldere dag, want dan had je de hoofdstad kunnen zien liggen.
Een ritje van 40 minuten later was het echt tijd voor de piramides. Ik had gelezen dat het gebied er omheen behoorlijk druk kan zijn, maar toen ik het bezocht, was het grotendeels leeg.
Dé hotspot in Gizeh om te eten met uitzicht is de tweede verdieping van de Pizza Hut. Meerdere gidsen en andere toeristen vertelden me dit zonder een spoortje ironie.
Vanuit het oosten betrad ik het Gizeh-plateau, vlakbij de Sphinx. Een ticket voor het plateau - de piramides en Sphinx - kost 400 pond (20 euro).
Vlak voordat je naar binnen gaat, krijg je van een paar mannen te horen dat de wandeling naar de piramides erg lang en moeilijk is. Een ritje in een koets of op de rug van een kameel is dus sterk aan te raden. Mijn gastheer in het hotelletje vertelde dat de prijs hooguit een paar euro zou moeten zijn.
Ik had meerdere horrorverhalen gehoord over Gizeh. Het zou een heksenketel van lastige figuren en zwerfafval zijn. Het complex was echter vredig en schoon toen ik er langsging - wellicht heeft de overheid een grote schoonmaak opgezet. Of misschien had ik gewoon geluk.
Terwijl je waarschijnlijk even ondersteboven bent van de hoogte van de piramides, valt meteen op hoe klein de Sphinx is. De beschermer van Gizeh is 73 meter lang en 20 meter hoog. Waarschijnlijk is de Sphinx neergezet door Chefren (de zoon van Cheops) die ook de tweede piramide liet bouwen.
Eén van de beste manieren om de piramides te zien - volgens Abrahim van het guesthouse - is door per paard vanuit de woestijn naar het complex toe rijden.
Om de zover meter kom je mensen tegen die drankjes, souvenirs of snacks verkopen. In de hoogtijdagen vormde toerisme 12 procent van de banen in Egypte, maar de keldering van het aantal bezoekers drijft veel Egyptenaren tot wanhoop.
Een veelvoorkomende oplichterij is een trucje waarbij een man net doet alsof hij een bewaker of controleur is die je ticket wil zien. De oplichters zouden, met mijn ticket in hun hand, me geld hebben proberen af te troggelen. Mijn gids had me al gewaarschuwd: je hoeft je ticket alleen te zien bij de ingang.
De Grote Piramide van Gizeh werd neergezet in opdracht van Cheops en is maar liefst 145 meter hoog. Elke piramide is deel van een veel groter complex dat ook tempels en een paleis omvatte. Een zogeheten 'zonneboot' zou de farao naar het hiernamaals hebben gebracht.
Bron: National Geographic
Cheops' zonneboot staat in een museum bij de piramide. Ik sloeg dit over, omdat ik liever meer tijd wilde besteden aan de piramide zelf. Sommige toeristen vertelden me dat ze twee keer naar Gizeh waren gekomen. De eerste rondgang was met een gids en op hun tweede bezoek gingen ze gewoon wat rondslenteren.
Bron: National Geographic